قُمپُز

“قمپز” در کنار نام کامل تر آن “سگی در سایه ارابه”، نام کتابی است به قلم “عزیز نسین” که با طنزی تلخ و شیرین به خرافات و اباطیلی که زاییده ی حماقت ها و ضعف ساختارهای اجتماعی است می پردازد. “عزیز نسین” نویسنده ای است از کشور ترکیه که نام او حداقل یک بار به گوش علاقمندان به ادبیات داستانی و طنز خورده است. وی که در کسوت نویسنده، مترجم و طنزنویس از شهرت بالایی در میان اهالی ادب برخوردار است، بعد از گذراندن خدمت افسری خود، به عنوان سردبیر در گاهنامه ی طنز مشغول به کار شد. او سپس به دلیل به کار بردن هجو در زمینه ی نابرابری اقتصادی و دیوان سالاری در جامعه ی زمان خود و همچنین به دلیل عقاید سیاسی اش بیش از دویست بار مورد احضار دادگاه قرار گرفت و چندین بار هم زندانی شد. “عزیز نسین” با قلم منتقدانه ی خود همواره با جهل و افراطی گری به مبارزه پرداخت و از مدافعان سفت و سخت حق نقد و آزادی بیان به شمار می رفت.
کتاب “قمپز” یا “سگی در سایه ارابه”، عنوان طنزی است از همین دست که تفکرات برجسته ی وی در آن خودنمایی می کند. مثل اکثر داستان های او، قصه ی “قمپز” هم در یکی از آبادی های کشور ترکیه رخ می دهد و مردم آن قریه به ویژه فردی به نام “ابراهمیم بیک زوبوک”، قهرمانان داستان او هستند. وقایعی که “عزیز نسین” در این داستان شرح می دهد، مشابه شرایطی است که بسیاری از کشورهای خرافه پرور تجربه کرده اند و می کنند. اما قلم قوی “عزیز نسین” با زهرخنده ی طنز، وصف فوق العاده ای را از اوضاع اجتماعی و سیاسی روزهای نه چندان دور ترکیه ارائه می دهد.