سنت و تجدد

«الثابت و المتحوّل»، رسالة دکتری «أدونیس» (علی احمد سعید)، متفکّر، نظریه پرداز، محقق و شاعر دنیای عرب (1930 م) است. این کتاب در چهار جلد با عناوین «الأصول؛ تأصیل اصول؛ صدمةالحداثه و سلطةالموروث الشعری؛ صدمةالحداثه و سلطةالموروث الدینی» منتشرشده که متن حاضر دربردارندة این چهار جلد است. آدونیس در این کتاب تلاش کرده تا سیر تکوین و رشد و بالندگی جریان تجدّد را که از بطن سنّت و در کنار آن به صورت پیدا و پنهان بالیده، دنبال کند. وی در این اثر توانسته سیر تاریخی دین، سیاست و ادبیات عرب را از آغاز تا عصر جدید تبیین نماید. آدونیس در پژوهش خود، ابتدا از جنبش های دینی فقهی بحث می کند و پس از آن به شرح و تبیین جنبش های انقلابی و سیاسی تأثیرگذار و دوران ساز می پردازد و در ادامه جنبش های زبانی را بررسی می کند و تأکید می کند که جریان سنّت و تجدّد نخست در حوزة دین تکوین می یابد و سپس در قلمرو سیاست متبلور می شود و در نهایت در عرصة ادبیات تجلّی پیدا می کند.